Nyocha nke usoro ọmụmụ na ngalaba dị oke mkpa maka ịrụ ọrụ niile nke agụmakwụkwọ ka elu, gụnyere ụlọ akwụkwọ ahụike. Nnyocha ụmụ akwụkwọ nke izi ihe (set) na-ewere ụdị ajụjụ a na-amaghị ama, na agbanyeghị na ha na-eme nyocha nke ọma ma na-eme mkpebi ndị dị mkpa na-eme ihe dị mkpa. Mmepe onye nkuzi. Agbanyeghị, enweghị ike imetụta ọtụtụ ihe na izi ihe n'ụzọ ziri ezi. Ọ bụ ezie na akwụkwọ nyocha ahụ na ngalaba a na-eme na agụmakwụkwọ dị elu, enwere nchegbu banyere iji otu ngwaọrụ iji nyochaa nkuzi na ngalaba na mmemme ahụike. Karịsịa, a setịpụrụ na agụmakwụkwọ dị elu na-enweghị ike itinye akwụkwọ na usoro ọmụmụ na mmejuputa iwu na ụlọ akwụkwọ ọgwụ. Nyocha a na-enye nkọwa nke etu enwere ike isikwuru ya n'aka na ngwa, njikwa, na ọkwa isi. Ọzọkwa, isiokwu a na-egosi na site na iji ụzọ dị iche iche dị ka nyocha ndị ọgbọ, gụnyere data, ndị ọgbọ, nyocha zuru oke, usoro nyocha zuru oke, usoro nyocha zuru oke ka a rụọ. Jiri nlezianya tụọ arụmọrụ nke ọma, na-akwado ọrụ ọkachamara nke ndị nkuzi ahụike, ma melite ogo izi ihe na agụmakwụkwọ ọgwụ.
N'ezie na nyocha mmemme bụ usoro njikwa dị mma na arụ ọrụ niile nke agụmakwụkwọ ka elu, gụnyere ụlọ akwụkwọ ahụike. Ntughari nke nkuzi (set) na - ejikarị mpempe akwụkwọ na - amaghị ama ma ọ bụ na - eji ọkwa dị ka otu (ọ na - eme ka ndị mmadụ gosipụta nkwekọrịta ha ma ọ bụ nkwekọrịta ha. Ekwetaghị m na nkwupụta akọwapụtara) [1,2,3]. Ọ bụ ezie na etinyere usoro mbụ iji nyochaa nkuzi na mmemme, ka oge na-aga, ha na-ejikwa izi ezi [4, 5, 6]. A na-elezi anya na-ezi ihe dị mkpa n'ihi na a na-eche na e nwere mmekọrịta dị n'etiti ịkụziri ihe dị mma na ụmụ akwụkwọ [7]. Ọ bụ ezie na akwụkwọ anaghị akọwapụta nke ọma ọzụzụ nke ọzụzụ, ọ na-akọwapụtakarị site na ọzụzụ, dị ka "mmekọrịta otu", "nkwado", "nzaghachi nye ụmụ akwụkwọ" [8].
Ozi enwetara site na set nwere ike inye ozi bara uru, dịka ma ọ dị mkpa idozi ihe nkuzi ndị a na-akụzi. A na-ejikwa setị mee mkpebi ndị dị mkpa metụtara onye nkuzi ọkachamara [4,5,6]. Kaosinadị, a na-ahụ maka ịdị nso a mgbe ụlọ ọrụ agụmakwụkwọ dị elu na-eme mkpebi gbasara agụmakwụkwọ dị elu (nke na-emekarị na ọkwa dị elu) na usoro nchịkwa na-abawanye n'ime ụlọ ọrụ [4, 9]. Na mgbakwunye, ụlọ ọrụ na-achọkarị ngalaba ọhụụ ka ịgụnye setịpụrụ site na ụlọ ọrụ ndị gara aga na ngwa ha maka ọnọdụ ọhụrụ, kamakwa enwere ike ịkwalite ndị ọrụ ọhụrụ [10].
Ọ bụ ezie na akwụkwọ ndị ahụ na nyocha agụmakwụkwọ na nyocha onye nkuzi nke ọma n'ọchịchọ nke agụmakwụkwọ izugbe, nke a abụghị ikpe n'ọhịa ọgwụ na nlekọta ahụike. Usoro mmụta na mkpa nke ndị nkuzi ahụike dịgasị iche na agụmakwụkwọ ha niile. Iji maa atụ, a na-ejikarị ọmụmụ otu aka na ahụike. Nke a pụtara na usoro iwu ụlọ akwụkwọ ahụ ike mejupụtara usoro ọmụmụ nke ọnụ ọgụgụ ndị otu ngalaba na-akụziri ọzụzụ na ahụmịhe dị iche iche na ọzụzụ ọgwụ. Ọ bụ ezie na ụmụ akwụkwọ na-erite uru site na omimi nke ndị ọkachamara n'ọhịa, ha na-echekarị ihe ịma aka nke izi ihe ndị nkuzi ọ bụla dị iche iche nke [1, 13)].
Ọ bụ ezie na enwere ọdịiche dị n'etiti agụmakwụkwọ dị elu na agụmakwụkwọ ka ọ bụrụ na a na-ejikarị ya mgbe ụfọdụ na ọmụmụ ahụike na ahụike. Agbanyeghị, mmejuputa setịpụrụ na agụmakwụkwọ dị elu na-enwe ọtụtụ nsogbu na usoro nke usoro ọmụmụ na ngalaba nyocha na mmemme ọkachamara [11]. Karịsịa, n'ihi ọdịiche na usoro izi ihe na iru ihe nkuzi, nsonaazụ nyocha nwere ike ọgaghị itinye uche ụmụ akwụkwọ ma ọ bụ klaasị. Nnyocha nke Uyenghage na O'NEill (2015) [5] edemede. Na mgbakwunye, ọtụtụ ndị nkuzi mmụta ahụike bụkwa ndị na-ezi ezi ihe bụ naanị obere akụkụ nke ọrụ ha dị [15, 16]. N'ihi na ha so na ndị nwere ndidi na, n'ọtụtụ ọnọdụ, nyocha, ha na-enwekarị oge iji zụlite nkà izi ihe ha. Ma, dibịa dị ka ndị nkuzi kwesịrị ịnabata oge, nkwado, na nke na-enye nzaghachi site na ndị otu ha [16].
Studentsmụ akwụkwọ ahụike na-akwali ndị na-arụ ọrụ nke ukwuu ma sie ike ndị na-enweta ụlọ akwụkwọ ahụike (site na usoro asọmpi na nke na-achọkarị). Na mgbakwunye, n'oge ụlọ akwụkwọ ọgwụ, a na-atụ anya ka ụmụ akwụkwọ ahụike nweta nnukwu ihe ọmụma ma zụlite ọnụ ọgụgụ buru ibu na usoro dị mkpụmkpụ na nke zuru oke [17,18,19 , 20]. N'ihi ya, n'ihi ụkpụrụ dị elu nke ụmụ akwụkwọ ahụike, ụmụ akwụkwọ ahụike nwere ike ịdị oke mkpa ma nwee atụmanya dị elu maka nkuzi dị elu karịa ụmụ akwụkwọ na ọzụzụ ndị ọzọ. N'ihi ya, ụmụ akwụkwọ ahụike nwere ike ịnwe ala dị ala site na prọfes ha ma e jiri ya tụnyere ụmụ akwụkwọ ndị ọzọ ịdọ aka ná ntị ndị a kpọtụrụ aha n'elu. N'ụzọ na-akpali mmasị, ọmụmụ gara aga egosipụtawo mmekọrịta dị mma n'etiti mkpali ụmụ akwụkwọ na nyocha onye nkuzi n'otu n'otu. Na mgbakwunye, n'ime afọ 20 gara aga, ọtụtụ usoro iwu ụlọ akwụkwọ na-eme gburugburu ụwa, a na-etinyekwa ụmụ akwụkwọ na-eme ihe na mbụ nke mmemme ha. N'ihi ya, n'ime afọ ole na ole gara aga, ndị dibịa ahụ sonyekwukwu na agụmakwụkwọ ọgwụ, na-akwado, n'oge mmemme ha, mkpa nke usoro haziri ahazi na ọnụ ọgụgụ dị iche iche [22].
N'ihi ọdịdị ụlọ ọgwụ ahụ akọwapụtara n'elu, setịpụrụ iji nyochaa General mmụta mmụta dị elu site na otu ngalaba na-ahụ maka otu ngalaba a ga-emegharị iji nyochaa usoro ọmụmụ na ụlọ ọgwụ ike nke usoro ọgwụ [14]. Ya mere, enwere mkpa itolite ụdị dị mma na usoro nyocha nyocha zuru oke maka ngwa ọgwụ.
Ntughari a di ugbua na-akowa ndi ozo na ulo akwukwo di elu na adighi nma, ma mechaa uzo di iche iche nke ulo akwukwo na ngalaba. Nyocha a na-enye mmelite na etu enwere ike isi melite setịpụrụ na ntinye aka na usoro nyocha nke mmepe dị mma, na-akwado mmepe nke ndị nkuzi ahụike ọkachamara na imeziwanye ogo izi ihe na akuzi.
Ọmụmụ ihe a na-agbaso ọmụmụ nke akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ. (2006) Maka ndụmọdụ na bameisto (2013) [24] maka ndụmọdụ banyere ide akụkọ akụkọ. Anyị kpebiri ide nyocha akụkọ banyere isiokwu a n'ihi na ụdị nyocha a na-enyere aka iwete ihe dị obosara na isiokwu. Ọzọkwa, n'ihi na nyocha akụkọ na-adọtarịrị usoro ọmụmụ usoro dị iche iche, ha na-enyere aka ịza ajụjụ ndị buru ibu. Ọzọkwa, nkọwa nkọwa nwere ike inye aka kwa mkpali echiche na mkparịta ụka banyere isiokwu.
Olee otú e si jiri ụlọ ọgwụ na akụnụba ma e jiri ya tụnyere setịpụrụ na agụmakwụkwọ dị elu,
A na-achọba ọdụ data dị na Eric site na iji ngwakọta ọchụchọ "nwa akwụkwọ," "Mmụta dị elu," "na maka nyocha ndị ọgbọ 2000, ndị ọrụ ezi uche dị na ya . Ederede n'etiti 2021 na 2021. Interision ụkpụrụ: gụpụtara akwụkwọ ọgụgụ bụ ọmụmụ mbụ ma ọ bụ nyocha ahụ dị mkpa na mpaghara nyocha nyocha ahụ. Iwepụ: Ọmụmụ nke abụghị asụsụ Bekee ma ọ bụ ọmụmụ nke enweghị ike ịchọta akwụkwọ nyocha zuru ezu site na akwụkwọ nyocha nyocha ugbu a. Mgbe ha na-ahazi akwụkwọ, a haziri ha n'akwụkwọ ndị a, a haziri ha na isiokwu ndị a: (a) ojiji nke edobe na agụmakwụkwọ na-adịghị mma na mkpanye iji kọwaa okwu metụtara Tọọ (c) Mmeziwanye mmezi, onye isi na ọkwa na ọkwa iji zụlite ụdị dị mma.
Ọgụgụ 1 na-enye Flowchart nke akwụkwọ ndị a họrọ A gụnyere ma tụlere ya na ugbu a nke nyocha.
A na-ejikarị ya na agụmakwụkwọ ka elu na isiokwu a amụrụla nke ọma na akwụkwọ [10, 21]. Agbanyeghị, ọnụ ọgụgụ dị ukwuu nke ọmụmụ nyochawo ọtụtụ ebe ha ruru eru iji lebara ebe ndị a anya.
Nchọpụta na-egosi na enwere ọtụtụ mgbanwe na-emetụta ọtụtụ ihe [10, 21]. Ya mere, ọ dị mkpa maka ndị ọchịchị na ndị nkuzi ịghọta ndị a na-agbanwe mgbe ha na-atụgharị ma na-eji data. Akụkụ ọzọ na-enye nkọwa dị mkpirikpi nke ndị a na-agbanwe. Ọgụgụ 2 na-egosi ụfọdụ ihe ndị na-emetụta ọtụtụ ndị na-emegide ọtụtụ, nke zuru oke na ngalaba ndị a.
N'afọ ndị na-adịbeghị anya, iji ngwaọrụ ịntanetị amụbawo ma e jiri ya tụnyere kits. Agbanyeghị, akaebe na akwụkwọ ndị ahụ na-egosi na enwere ike ịza na ntanetị enweghị ụmụ akwụkwọ na-elebara anya dị mkpa na usoro mmecha. N'ọmụmụ ihe na-atọ ụtọ site na Uitdehage na Oyneill [5] Ọzọkwa, ihe akaebe na akwụkwọ ndị na-egosi na ụmụ akwụkwọ na-ekwenyekarị na nhazi nke ụlọ akwụkwọ ọgwụ, nwere ike ibute ọnụego nzaghachi [27]. Ọ bụ ezie na nyocha na-egosi na echiche nke ụmụ akwụkwọ na-anwale ule ahụ abụghị ihe dị iche na nke ndị otu ahụ dum, ọnụego dị ala ka nwere ike iduzi ndị nkuzi na-adịghị mkpa [28].
A na-eme ọtụtụ usoro ntanetị. Echiche bụ inye ụmụ akwụkwọ ka ha kwuo echiche ha n'enweghị atụ n'emeghị echiche na okwu ha ga-enwe mmetụta ọ bụla na mmekọrịta ha n'ọdịnihu. Na Alfonso et al. Mmụta [29] Nsonaazụ gosipụtara na nyocha na-amaghị ama. Ndị ode akwụkwọ na-ese na ụmụ akwụkwọ na-akwụwa aka ọtọ na nyocha ndị na-amaghị ama n'ihi mmekọrịta ụfọdụ na-emeghe nyocha, dị ka mmekọrịta na-arụ ọrụ na-esochi ndị nkuzi [29]. Agbanyeghị, ọ ga-achọpụta na njirimara na-ejikọkarị na ntanetị nwere ike ime ka ụmụ akwụkwọ na-enweghị nkwanye ùgwù na nke ịgba akwụkwọ maka onye nkuzi ma ọ bụrụ na nyocha nyocha ezuteghị ihe ndị a na-arụ ọrụ [30]. Agbanyeghị, nyocha na-egosi na ụmụ akwụkwọ anaghị enye ndị na-enweghị nkwanye ùgwù nzaghachi, ha nwere ike iso na-enweghị atụ site na ịkụzi ụmụ akwụkwọ iji nye nzaghachi ga-enyere ha aka inye nzaghachi [30].
Ọtụtụ nnyocha egosila na enwere mmekọrịta dị n'etiti akara nke ụmụ akwụkwọ, atụmanya ule ha, na afọ ojuju ha dị [10,]. Iji maa atụ, strobe (2020) na-akwụghachi ụgwọ ọrụ dị mfe na ndị nkuzi na-akwụghachi ihe na-adịghị mma, nke nwere ike ịgba nkuzi na-adịghị mma na ọkwa ọkwa [9]. Na nnyocha n'ọmụmụ ihe na-adịbeghị anya, looo et al. [2020) [3120) [3120] Ndị na-eme nchọpụta na-akọ na ndị na-eme nchọpụta na-enwekarị mmasị ma dị mfe iji nyochaa. Ọzọkwa, enwere nsogbu na-enyekarị njikọ na arụmọrụ nwata akwụkwọ na usoro ọmụmụ ndị ọzọ: onye dị elu na ọkwa, arụmọrụ ka njọ na usoro ọmụmụ ya. Cornelll et al. (2016) [32] duziri ọmụmụ iji nyochaa ma ụmụ akwụkwọ kọleji mụta karịa site na ndị nkuzi ha kwuru nke ọma. Nsonaazụ gosipụtara na mgbe a na-enyocha mmụta na njedebe nke otu, ndị nkuzi nwere ogo kachasị elu na-emekwa ka mmụta nke ọtụtụ ụmụ akwụkwọ. Agbanyeghị, mgbe a na-amụ mmụta site na usoro ọmụmụ dị mkpa na-esote ya, ndị nkuzi na-esote dị ala bụ nke kachasị dị mma. Ndị nyocha ahụ hypothesion na imere ihe ji sie ike n'ụzọ na-arụpụta ihe nwere ike belata ogo mana ka mma mmụta. N'ihi ya, nyocha ụmụ akwụkwọ ekwesịghị ịbụ naanị ihe ndabere maka izi ihe, ma ekwesịrị ịnabata ya.
Ọtụtụ ọmụmụ na-egosi na ọ na-emetụta ịrụ ọrụ onwe ya na nzukọ ya. Ming na Bazhhi [33] chọtara n'ọmụmụ ihe ha na enwere ọdịiche dị mkpa na setịpụrụ n'etiti ụmụ akwụkwọ na isiokwu dị iche iche. Dịka ọmụmaatụ, sayensị Clinical nwere akara dị elu karịa sayensị. Ndị ode akwụkwọ kọwara na nke a bụ n'ihi na ụmụ akwụkwọ ahụike nwere mmasị ịghọ ndị dọkịta ma nwee mkpali dị elu isonye na usoro ọmụmụ sayensị bụ isi [33]. Dị ka ọ dị n'ihe banyere ịhọrọ, mkpali maka isiokwu ahụ nwekwara mmetụta dị mma na ọtụtụ [21]. Ọtụtụ ọmụmụ ihe ndị ọzọ na-akwado ụdị ahụ nwere ike imetụta ogo setịpụrụ [10, 21].
Ọzọkwa, ọmụmụ ihe ndị ọzọ egosila na ogo klaasị ahụ, dị elu ọkwa nke ndị nkuzi ruru [10, 33]. Otu nkọwa dị iche iche bụ na obere nha klaasị na-amụba ohere maka mmekọrịta nwata akwụkwọ. Na mgbakwunye, ọnọdụ ndị a na-eduzi nyocha nwere ike imetụta nsonaazụ ya. Dịka ọmụmaatụ, setịpụ akara na-emetụta oge na ụbọchị a na-akụzi ya, yana ụbọchị izu ahụ na-emecha na ngwụcha izu) karịa nyocha gara aga n'izu. [10].
Ọmụmụ ihe na-atọ ụtọ site na Hesler et al na-ajụ ịdị irè. [34]. N'ime ọmụmụ ihe a, a na-ekpe ikpe ọnwụ na-ezighi ezi na ọgwụ ọgwụ mberede. A na-ekenye ụmụ akwụkwọ ahụike n'afọ nke atọ na-enweghị isi ma ọ bụ otu na-enweta cooko collocate fit na-enweghị atụ (Kuki Kuki). Otu ndị nkuzi ahụ kụziere ndị niile ihe, ihe mmụta na ihe ọmụmụ ahụ chọpụtara otu abụọ. Mgbe emechara, a gwara ụmụ akwụkwọ niile ka ha mezue otu. Nsonaazụ gosiri na ndị nkuzi kuki dị ukwuu karịa ndị otu njikwa, na-akpọ ha ajụjụ nke set [34].
Evidence in the literature also supports that gender may influence SET scores [35,36,37,38,39,40,41,42,43,44,45,46]. Iji maa atụ, nnyocha ụfọdụ egosila mmekọrịta dị n'etiti ndị okike ụmụ akwụkwọ na nyocha: ụmụ nwanyị na-amabu karịa ụmụ akwụkwọ [27]. Imirikiti ihe akaebe na-egosi na ụmụ akwụkwọ na-ahụ maka ndị nkuzi ụmụ nwanyị dị ala karịa ndị nkuzi ụmụ nwoke [37, 38, 40]. Dịka ọmụmaatụ, na-agwụ ike et al. [38] gosiri na ụmụ akwụkwọ na ụmụ nwanyị kwenyere na ụmụ nwoke ndị ahụ na-amakarị ma nwee ikike dị ike karịa ụmụ nwanyị. Ihe omumu banyere Macnell na-akwadokwa okike. [41], onye kọrọ na ụmụ akwụkwọ n'ọmụmụ ihe ụmụ nwanyị dị ala karịa ndị nkuzi ụmụ nwoke na akụkụ dị iche iche nke izi ihe [41]. Ọzọkwa, Morgan et al [42] nyere ihe akaebe na ụmụ nwanyị na-enweta ọkwa dị ala na ntụgharị ụlọ ọgwụ anọ (ịwa ahụ, na ọgwụ) ma e jiri ya tụnyere ọgwụ ụmụ nwoke.
Na Murray Et al. A na - ejikọ ya na obere ihe siri ike na akara dị ala. Ọzọkwa, ụmụ akwụkwọ nyere ọtụtụ ihe dị elu maka ụmụ nwoke na-eto eto na-eto eto na-eto eto na ngalaba na-ejidesi ike na ngalaba. Enweghị njikọ dị n'etiti atọrọ mgbanwe ndị na-ezi ihe na nsonaazụ nyocha onye nkuzi. Ọmụmụ ihe ndị ọzọ na-egosikwa mmetụta dị mma nke àgwà anụ ahụ na-akụzi na nsonaazụ nyocha [44].
Clayson et al. (2017) [45] kọrọ na n'agbanyeghi na enwere nkwekọrịta izugbe setịpụrụ na-arụpụta ihe ndị a pụrụ ịdabere na ya na klaasị na onye nkụzi na-agbanwe agbanwe, enweghị nkwekọ ka dị na nzaghachi ụmụ akwụkwọ n'otu n'otu. Na nchịkọta, nsonaazụ nke akụkọ nyocha a na-egosi na ụmụ akwụkwọ ekwenyeghi n'ihe a gwara ha ka ha tụọ. Ọgwụ ntụkwasị obi sitere na nyocha nwata akwụkwọ nke izi ihe ezughi oke iji nye ntọala maka idozi nkwenye. Ya mere, isetịpụ nwere ike inye ozi gbasara ụmụ akwụkwọ kama karịa ndị nkuzi.
Mmụta ahụike dị iche na usoro ọdịnala, mana ndị nkuzi na-ejikarị setịpụrụ agụmakwụkwọ General dị elu kama ịmepụta programmụ ahụike ọkachamara na ahụike. Ma, nnyocha a mere n'afọ ndị ahụ emeela ọtụtụ nsogbu.
Jones et al (1994). [46] duziri ọmụmụ ihe iji chọpụta ajụjụ banyere otu esi atụle ngalaba ụlọ akwụkwọ ahụike site na echiche nke ngalaba na ndị nchịkwa. N'ozuzu, ihe ndị a kpọtụrụ aha ugboro ugboro metụtara nyocha nkuzi. Kacha nkịtị bụ mkpesa niile gbasara erughị eru nke usoro nyocha arụmọrụ ugbu a, ndị na-aza ajụjụ na-eme mkpesa dị mkpa banyere idobe na usoro ọrụ ụlọ akwụkwọ agụmakwụkwọ. Nsogbu ndị ọzọ metụtara gụnyere usoro nyocha na nkwalite na-aga n'ofe ngalaba, enweghị nyocha nke na-eme nyocha oge niile, na ịghara ijikọba nsonaazụ na ụgwọ ọnwa.
Royal Et al (2018) [11] Depụta ohere nke iji usoro iji nyochaa usoro ọmụmụ na ngalaba ọkachamara na agụmakwụkwọ ahụike. Nkwupụta na-akọ na setịpụrụ na agụmakwụkwọ dị elu ihu na ihe ịma aka dị iche iche n'ihi na enweghị ike itinye ya ozugbo na usoro ọmụmụ ma na-ezi ihe n'ụlọ akwụkwọ ọgwụ. Ajuju ajuju, tinyere ajuju banyere onye nkuzi na uzo a, abuo na abuo na otu ajuju, ya mere umu akwukwo na - enwekarị nsogbu n'etiti ha. Na mgbakwunye, ọmụmụ na mmemme mmemme na-akụzikarị site na ọtụtụ ngalaba ngalaba. Nke a na-ewelite ajụjụ nke nkwado nke enyere ọnụọgụ mmekọrịta dị n'etiti ụmụ akwụkwọ na ndị nkuzi na-enyocha Royal Et al. (2018) [11]. Na omumu site na HWANGT et al. (2017) [afọ iri na anọ, ndị nchọpụta lebara anya echiche nke ụzọ nlezianya na-enyocha ụzọ nyocha nke ọmụmụ ihe dị iche iche. Nsonaazụ ha na-egosi na nyocha klas nkeonwe dị mkpa iji jikwaa ọmụmụ ọtụtụ n'ime usoro ọmụmụ ụlọ akwụkwọ ahụike.
Uitdehage na O'NEill (2015) Nke ọ bụla n'ime ọmụmụ abụọ a na-egosi na-egosi onye nkuzi ụgha. Studentsmụ akwụkwọ ga-enyerịrị ndị nkuzi na-amaghị ihe (gụnyere ndị nkụzi ahụ) n'ime izu abụọ nke ịmecha akwụkwọ ahụ, mana ọ nwere ike iju ịnwale onye nkuzi. N'afọ sochirinụ, ọ mere ọzọ, mana eserese nke onye nkuzi akụkọ akụkọ ifo. Pasent iri isii na isii nke ụmụ akwụkwọ na-egosi onye nkuzi virus na-enweghị myirịta (ụmụ akwụkwọ na-erughị (49%) gosiri onye nkuzi nke mebere nke ọma. Nchọpụta ndị a na-atụ aro na ọtụtụ ụmụ akwụkwọ ahụike zuru oke nke edoziri anya, ọbụlagodi na foto, na-eji nlezianya chebara onye ha na-enyocha, hapụ ya ịrụ ọrụ onye nkụzi. Nke a na-egbochi mmelite nke ogo mmemme ma nwee ike imebi ọganihu agụmakwụkwọ nke ndị nkuzi. Ndị na-eme nchọpụta ahụ na-atụ aro maka usoro na-enye ụzọ dị iche iche iji dozie nke ahụ ma na-arụsi ọrụ ike.
Enwere ọtụtụ ọdịiche ndị ọzọ na agụmakwụkwọ nke Mmemme Ahụike ma e jiri ya tụnyere usoro agụmakwụkwọ agụmakwụkwọ ndị ọzọ [11]. Agụmakwụkwọ ọgwụ, dị ka ọkachamara ahụike ahụike, a na-elekwasị anya n'ụzọ doro anya mmepe nke ọrụ ọkachamara akọwapụtara (omume ọgwụ). N'ihi ya, usoro iwu ahụike na ahụike na-abawanye ụba, na-enwe oke na nhọrọ ngalaba. Ọ dị mma ịmara na a na-enyekarị ọmụmụ mmụta ọgwụ na usoro Cohot, ya na ụmụ akwụkwọ niile na-eme otu ihe n'otu oge ọ bụla. Ya mere, idebanye aha ọtụtụ ụmụ akwụkwọ (na-abụkarị n = 100 ma ọ bụ karịa) nwere ike imetụta usoro izi ihe ahụ yana mmekọrịta nke ụmụ akwụkwọ - mmekọrịta. Ọzọkwa, n'ọtụtụ ụlọ akwụkwọ ọgwụ, akụrụngwa psychomometric nke ọtụtụ ngwa anaghị enyocha iji mbụ eme ihe, yana akụrụngwa ọtụtụ ngwa nwere ike ịbụ ndị a na-amaghị [11].
Ọtụtụ ọmụmụ ihe karịrị afọ ole na ole gara aga enyela ihe àmà na enwere ike imeziwanye setịpụrụ ma ọ bụrụ na ịza ihe ndị dị mkpa nwere ike imetụta ọkwa dị iche iche, nchịkwa, na ọkwa nkọwa. Ọgụgụ 3 na-egosi ụfọdụ usoro enwere ike iji mepụta ụdị dị mma. Akụkụ ndị a na-enye nkọwa zuru ezu.
Meziwanye edobere na ntinye aka, onye njikwa, na ọkwa ndị na-akọwagharị iji zụlite ụdị dị mma.
As mentioned earlier, the literature confirms that gender bias can influence teacher evaluations [35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46]. Peterson et al. (2019) [40] duziri ọmụmụ ihe na-enyocha ma ụmụ akwụkwọ na-eme nnyocha na-eme na-eme ihe na-agba mbọ. N'ime ọmụmụ ihe a, a na-elekọta setịpụrụ na klas anọ (abụọ nke ndị nkuzi nwoke na abụọ kuziri site n'aka ndị nkuzi nwanyị). N'ime otu akwụkwọ, a na-ekenye ụmụ akwụkwọ na-enweghị usoro ịnata ngwá ọrụ nyocha ma ọ bụ otu ngwaọrụ ahụ ma jiri asụsụ eme ka Beaning Bender. Ọmụmụ ihe ahụ chọpụtara na ụmụ akwụkwọ ndị ji ọgwụ nyocha nke na-ahụ maka nyocha nke ụmụ nwanyị nyere ụmụ nkuzi nke ukwuu dị elu karịa ụmụ akwụkwọ ji ngwa ọrụ. Ọzọkwa, ọ nweghị ọdịiche dị na ọkwa nke ndị nkuzi ụmụ nwoke n'etiti otu abụọ ahụ. Nsonaazụ nke ọmụmụ a dị mkpa ma gosipụta otú asụsụ dị mfe nwere ike belata nwoke na nwanyị na nyocha ụmụ akwụkwọ nkuzi. Ya mere, ọ bụ ihe dị mma iji chebara usoro niile ma jiri asụsụ iji belata nwoke na nwoke na mmepe ha [40].
Iji nweta nsonaazụ bara uru site na setịpụrụ ọ bụla, ọ dị mkpa iji nlezianya tụlee nzube nke nyocha na ịkọwa ajụjụ ndị a tupu oge eruo. Ọ bụ ezie na nyocha setịpụrụ nke ọma na akụkụ nhazi nke usoro ọmụmụ, ntụgharị ", yana akụkụ dị iche iche na ngalaba, ọ nwere ike bụrụ ọgba aghara n'etiti ụmụ akwụkwọ Banyere otu esi enyocha mpaghara ndị a n'otu n'otu. Ya mere, imewe nke ajụjụ a ga - eme ka akụkụ ahụ dị iche iche kọwaa akụkụ ajụjụ ahụ, ma mee ka ụmụ akwụkwọ mata ihe a ga - enyocha na mpaghara ọ bụla. Na mgbakwunye, a na-atụ aro ule pilot iji chọpụta ma ụmụ akwụkwọ ịkọwa ajụjụ ndị dị na ụzọ [24]. Na omumu site na oermann et al. (2018) [lọ nyocha a na-achọ akwụkwọ na akwụkwọ na-akọwapụta iji setịpụrụ iji mpempe akwụkwọ na agụmakwụkwọ na-agagharị na nhazi ọrụ nọọsụ na ahụike ọkachamara ndị ọzọ. Nsonaazụ ahụ na-egosi na a ga-enyocha ihe a ga-enyocha tupu ojiji, gụnyere ịnwale ihe ọ bụla na ụmụ akwụkwọ nwere ike ịgaghị ịkọwapụta ihe ngwa ma ọ bụ ajụjụ ndị ahụ chọrọ.
Ọtụtụ nnyocha enyochala ma ihe nlere gọvanọ na-emetụta njikọta nwata akwụkwọ.
Damier et al. (2004) [47) tụnyere ọzụzụ ọzụzụ emechara na klaasị nwere ogo anakọtara n'ịntanetị site na iji ọnụ ọgụgụ nzaghachi na ogo. Nchọpụta na-egosi na nyocha ịntanetị na-enwekarị ọnụego nzaghachi karịa nyocha klaasị. Agbanyeghị, ọmụmụ ahụ chọpụtara na nyocha ịntanetị anaghị emepụta ogo ogo nke ukwuu site na nyocha klas ọdịnala.
E nwere otu nkwukọrịta abụọ a kọrọ n'etiti ụmụ akwụkwọ na ndị nkuzi n'oge a rụchara akwụkwọ ntanetị (mana ebirikarị ya) setịpụrụ, nke na-ebute ohere ịkọwapụta. Ya mere, ihe ọ pụtara, ọ ga-akọwa, ma ọ bụ nyocha nwata akwụkwọ nwere ike ọ gaghị edo anya mgbe niile [48]. Comgiductionsfọdụ ụlọ ọrụ ekwusila okwu a site na iweta ụmụ akwụkwọ ọnụ maka otu awa ma na-ekenye otu oge iji mezue mpempe akwụkwọ ntanetị (n'amaghị ama) [49]. N'ọmụmụ ihe ha, Malone et al. (2018) [49] [49] [49] [49] [49] [49] [49] [49] [49] [49] [49] A na-eduzi setịpụrụ dị ka otu a na-elekwasị anya: Otukọ ihe a na-ahụ maka emepe emepe emepe emepe site na ịtụgharị uche, arụmụka, na ịkọwapụta. Ọnụego nzaghachi ahụ karịrị 70-80%, na-enye ndị nkuzi, ndị nchịkwa, na kọmitii usoro ọtụtụ ihe [49].
Dị ka m kwuru n'elu, na Uitdehage na O'NEill ọmụmụ [5], ndị nyocha ahụ kọrọ na ụmụ akwụkwọ n'ọmụmụ ihe ha na-amụ abụghị ndị nkụzi na-adịghị adị. Dị ka anyị kwuru na mbụ, nke a bụ nsogbu na-ahụkarị na ọmụmụ ụlọ akwụkwọ, enwere ike ịkụziri ndị otu ngalaba aka, ma ụmụ akwụkwọ nwere ike ghara icheta na nke ọ bụla nyere aka rụọ ọrụ ọ bụla ma ọ bụ ihe onye otu ọ bụla. Inlọ ọrụ ụfọdụ ekwusila okwu a site na ịnye foto onye nkuzi ọ bụla, aha ya, na isiokwu ya ga-eme ka ụmụ akwụkwọ na-emebi arụmọrụ [49].
Ikekwe nsogbu kachasị mkpa metụtara setịpụrụ bụ na ndị nkuzi enweghị ike ịkọwa nke ọma na nsonaazụ nke nsonaazụ. Fọdụ ndị nkuzi nwere ike ịchọ iji ntụnyere Statistical gafee afọ, ụfọdụ nwere ike ile obere mgbanwe / ebelata na mgbanwe ọ bụla, ndị ọzọ bụ obi ọjọọ nke nyocha ọ bụla [45,50, 51].
Ọ bụrụ na ịgha ụgha ịkọwapụta ma ọ bụ nzaghachi ndị a na-eto eto aha nwere ike imetụta echiche ndị nkuzi banyere izi ihe. Nsonaazụ Lutovac et al. (2017) Ọzụzụ Onye nkuzi dị mkpa dị mkpa ma baa uru maka inye ụmụ akwụkwọ iwu. Mmụta ahụike ji ngwa ngwa chọrọ ọzụzụ na nkọwa ziri ezi nke nsonaazụ. Ya mere, ngalaba ụlọ akwụkwọ ahụike kwesịrị ịnata ọzụzụ banyere otu esi enyocha nsonaazụ na mpaghara ndị dị mkpa nke ha kwesịrị ileghara [501].
Ya mere, nsonaazụ ndị a gosipụtara na-egosi na ọ ga-eme ka e doo anya, ma kọwaa ya iji hụ na ọ ga-enwe mmetụta bara uru, gụnyere ngalaba, ndị nchịkwa ụlọ akwụkwọ, na ụmụ akwụkwọ.
N'ihi ike nke set, anyị kwesịrị ịnọgide na-agbasi mbọ ike ịmepụta usoro nyocha zuru oke iji belata ịkpa ókè ma na-akwado mmepe ọkachamara nke ndị nkuzi ahụike.
Enwere ike inweta nghọta zuru ezu nke ụlọ ọgwụ ka enwetara site na ịnakọta data site na ijikọ data site na ọtụtụ isi mmalite, gụnyere ndị ọrụ, 54, 55, 55, 55, 55, 55, 55, 55, 55, 55, 55, 55, 55, 55, 55, 55, 55, 55, 55, 55, 56 Akụkụ ndị a na-akọwa ngwaọrụ / usoro ndị ọzọ nwere ike iji na mgbakwunye iji nyere aka ịghọta nghọta zuru oke ma zuru oke maka ịrụ ọrụ ọzụzụ (ọgụgụ 4).
Usoro nke enwere ike iji zụlite usoro nke usoro maka inyocha arụmọrụ nke ịkụzi nkuzi n'ụlọ akwụkwọ ọgwụ.
A kọwapụtara otu a na-elekwasị anya dị ka "Mkparịta ụka otu a haziri iji nyochaa otu nsogbu" [58]. N'ime afọ ole na ole gara aga, ụlọ akwụkwọ ọgwụ mepụtara ndị dị n'otu iji nweta nzaghachi dị mma site na ụmụ akwụkwọ ma lebara ụfọdụ ihe ndabara nke ịntanetị. Ọmụmụ ihe ndị a na-egosi na otu ìgwè na-elekwasị anya bụ ihe dị irè n'inye nzaghachi dị mma ma na-amụba afọ iri ise na ise, 61].
Na omumu site na Brundle et al. [59] Ndị na-eme nchọpụta emejupụta usoro nyocha ụmụ akwụkwọ na-enyekarị ndị isi na ụmụ akwụkwọ ka ha kparịta ụka na ìgwè na-elekwasị anya. Nsonaazụ na-egosi na mkparịta ụka ọgbakọ na-elekwasị anya na nyocha ịntanetị n'ịntanetị ma mụbaa afọ ojuju ụmụ akwụkwọ nwere usoro nyocha. Studentsmụ akwụkwọ ji ohere ị na-agwa ndị na-eduzi ya ma kwenye na usoro a nwere ike ịnye ụtụ na mmụta. Ha chekwara na ha nwere ike ịghọta echiche ihe ọmụmụ ahụ. Na mgbakwunye na ụmụ akwụkwọ, ndị nduzi na-egosi na ndị otu na-ele anya na-enwekwu mkparịta ụka na ụmụ akwụkwọ [59]. N'ihi ya, iji otu elekwasị anya anya nwere ike ịnye ụlọ akwụkwọ ọgwụ na nghọta zuru oke nke ụzọ ọ bụla na izi ezi nke ngalaba. Agbanyeghị, ekwesịrị iburu n'uche na otu a na-elekwasị anya na ụfọdụ adịghị mma, dị ka naanị obere ụmụ akwụkwọ na-ekere na usoro nhazi ntanetị, nke dịịrị ụmụ akwụkwọ niile dị. Ọzọkwa, na-eduzi otu ìgwè na-elekwasị anya maka usoro ọmụmụ dị iche iche nwere ike ịbụ usoro na-eri oge maka ndị ndụmọdụ na ụmụ akwụkwọ. Nke a bụ oke adịghị ike, ọkachasị maka ụmụ akwụkwọ ahụike ndị nwere usoro ọrụ na-arụ ọrụ ma nwee ike ịmalite ebe ụlọ ọgwụ na mpaghara mpaghara dị iche iche. Na mgbakwunye, otu ndị na-elekwasị anya chọrọ ọnụ ọgụgụ ndị nwe nwere ahụmahụ. Agbanyeghị, itinye aha na-elekwasị anya na usoro nyocha nwere ike ịnye nkọwa zuru ezu na nkọwapụta akọwapụtara maka ịdị irè nke ọzụzụ [48, 59, 61, 61, 61, 61, 61, 61, 61, 61, 61, 61, 61, 61, 61, 61, 61, 61, 61, 61, 61, 61, 61.
Schuekierka-Shwacke et al. (2018) Nwa akwụkwọ na ngalaba echiche nke ihe ọhụrụ eji arụ ọrụ ọhụrụ maka ịtụle arụmọrụ na ihe ọmụmụ nwa akwụkwọ na ụlọ akwụkwọ ọgwụ abụọ German abụọ. A na-eduzi mkparịta ụka otu na ajụjụ ọnụ ndị mmadụ na akwụkwọ ajụjụ ọnụ na ụmụ akwụkwọ ahụike. Ndị nkuzi nwere ekele maka nzaghachi nke nyocha nke nyocha nke nyocha nke nyocha nke nyocha ahụ, gụnyere ihe mgbaru ọsọ na nsonaazụ, ekwesịrị ịmepụta ihe mgbaru ọsọ na-agba ume akụkọ banyere nyocha nke data nyocha. N'ihi ya, nsonaazụ nke ọmụmụ a na-akwado mkpa ọ dị ime ka ụmụ akwụkwọ na-eme mkparịta ụka na ịkọrọ ha nyocha nyocha.
Nyochaa ndị ọgbọ nke nkuzi (prt) dị ezigbo mkpa ma tinye ya na agụmakwụkwọ ka elu ruo ọtụtụ afọ. Prt gụnyere imekọ ihe ọnụ banyere izi ihe na inye onye na-ahụ ihe iji meziwanye nke ọma [63]. Na mgbakwunye, omume nchekasị, omume nhazi nke ndị ọrụ ibe anyị zụrụ azụ nwere ike inye aka rụọ ọrụ nke prt na omenala nkuzi nke ngalaba [64]. A kọrọ na mmemme ndị a ka ha nyere ndị nkuzi aka inweta ezigbo nsogbu site na inye nkwado ka ukwuu site na inye ndụmọdụ ndị bara uru maka ndozi [63]. Ọzọkwa, mgbe e jiri ya mee ihe ndị dị na ya, ọ nwere ike ime ka ọdịnaya dị afọ na usoro nnyefe, ma na-akwado ndị nkuzi ahụike n'ịziwanye ogo nkuzi ha [65].
Ọmụmụ ihe na-adịbeghị anya site na CampBell et al. (2019) [67] Nye ihe akaebe na ihe nlere anya na-arụ ọrụ na-arụ ọrụ bụ atụmatụ nkuzi nkuzi na nke dị irè maka ndị nkuzi ahụike. N'ime ọmụmụ ihe ọzọ, Caygull et al. [68] duziri ọmụmụ ihe a ga-eji zigara ndị nkuzi ahụike na Mahadum nke Melbourne iji kwere ka ha kerịta ahụmahụ ha. Nsonaazụ na-egosi na enwere mmasị na prt n'etiti ndị nkuzi ahụike na usoro nyocha ndị ọzọ na-enye onyinye dị mkpa ma baa uru maka mmepe ọkachamara.
Ọ dị mma ịmara na a ga-eji nlezianya eme usoro mmemme prt iji zere imepụta imepụta ihe, "gburugburu" ọchịchị "na-edugakarị nchegbu n'etiti ndị nkuzi [69]. Ya mere, ihe mgbaru ọsọ ahụ kwesịrị ịbụ nke ọma ịzụlite atụmatụ prt nke ga-emezu ma na-eme ka okike nke ebe nchekwa gburugburu ma na-enye nzaghachi bara uru. Ya mere, ọzụzụ pụrụ iche achọrọ maka ndị na-enyocha ya, na mmemme prt ga-agụnye naanị ndị nkuzi nwere ahụmahụ. Nke a dị mkpa ma ọ bụrụ na ozi enwetara site na mkpebi ndị dị ka na-eme mkpebi dị elu, na-abawanye na nkwalite maka ọnọdụ nchịkwa dị mkpa. Ọ ga-ahụ na ptt na-ewe oge na, dị ka iche iche na-ewepụta, chọrọ itinye ọnụ ọgụgụ buru ibu nke ndị otu nwere ahụmahụ, na-eme ka usoro a na-esi ike mejupụta ụlọ akwụkwọ ahụike dị ala.
Newman et al. (2019) [70] Kọwaa atụmatụ eji na mbụ, mgbe ọ na-eme ọzụzụ, nyocha ndị na-eme ka omume kachasị mma pụta ma chọpụta ihe ga-eme ka ị mata nsogbu. Ndị nyocha ahụ nyere aro iri na abụọ maka ndị na-enyocha ya, gụnyere: (1) jiri amamihe họrọ okwu gị; (2) Kwe ka onye na-ahụ ya ikpebi nduzi nke mkparịta ụka ahụ; (3) Nọgidesie ike na-eme ihe nzuzo ma zie ya. (4) Nọgidesie ike na-egosi na ha na-emepụta ihe; Nzaghachi na-elekwasị anya n'ihe na-akụzi izi ihe kama ịbụ onye nkuzi n'otu n'otu; (5) Mara onye ọrụ ibe gị (6) na-echebara onwe gị echiche na ndị ọzọ echiche (7) na-eji ajụjụ iji mee ka usoro izi ihe ghara ịdị na-eme ntụkwasị obi Na nzaghachi na nyocha ndị ọgbọ, (11) Mee ka ịmụta ịhụ mmeri, (12) mepụta atụmatụ mmemme. Ndị na-eme nchọpụta na-enyocha mmetụta nke ịkpa oke na-achọpụta na etu usoro mmụta, na-eleta ahụmịhe mmụta bara uru maka ndị ọzọ, na-eduga na mmekọrịta ogologo oge ma nwee ezigbo agụmakwụkwọ. Gomali et al. (2014) [71] kọrọ na ịdị mma nke nzaghachi dị mma kwesịrị ịgụnye (1) idoanya nke ọrụ ahụ site na mkpali na-enye ume, (3) echiche onye nata ya dị ka ihe bara uru. nyere site na ebe a na-edebe ihe.
Ọ bụ ezie na ụlọ akwụkwọ ụlọ akwụkwọ na-enweta nzaghachi na prt, ọ dị mkpa iji zụọ ngalaba na otu esi kọwaa ọzụzụ) na ikwe ka oge zuru ezu tụgharịa uche na nzaghachi nke ọma.
Oge Post: Nov-24-2023